Czy mam problemy z pamięcią?
Zaburzenia pamięci po incydentach neurologicznych
Różnego rodzaju problemy neurologiczne, takie jak udar mózgu, pęknięcie tętniaka czy demencja, mogą wpływać na to, jak nasz mózg przetwarza, porządkuje i przechowuje informacje. Te procesy, zwane funkcjami poznawczymi, obejmują zdolności służące do analizowania danych ze świata. Jedną z najważniejszych funkcji poznawczych jest pamięć. Jej rola w naszym codziennym życiu jest nieoceniona – pomaga w wykonywaniu obowiązków, unikaniu problemów (np. niezapłaconych rachunków) oraz utrzymywaniu dobrych relacji z innymi, jak np. pamiętanie o urodzinach teściowej.
W niniejszym artykule postaram się wyjaśnić, jak różne komplikacje neurologiczne, takie jak udar, mogą wpływać na pamięć, dlaczego się tak dzieje oraz co można z tym zrobić.
Dlaczego moja pamięć się pogorszyła?
Kłopoty z pamięcią są częstą konsekwencją chorób neurologicznych, takich jak zapalenia mózgu czy udary. W każdej sekundzie nasz mózg otrzymuje ogromną ilość informacji za pośrednictwem zmysłów. Jego zadaniem jest zrozumienie, uporządkowanie i zapamiętanie tych informacji, które mogą nam się przydać w przyszłości. Różne obszary mózgu współpracują, by nasze funkcje poznawcze sprawnie pracowały. Kiedy któryś z nich zostaje uszkodzony (np. w wyniku udaru), może to prowadzić do problemów z funkcjonowaniem poznawczym, w tym z pamięcią.
Pamięć przechowuje różne rodzaje informacji, a nasz umysł posiada odmienne systemy pamięci do przechowywania danych przez różny okres. Dwa główne, najczęściej wzmiankowane rodzaje pamięci to pamięć krótkotrwała i długotrwała:
- Pamięć krótkotrwała działa jak tymczasowy magazyn informacji. Pozwala na zapamiętanie rzeczy na tyle długo, by można było z nich skorzystać. Przykładem jej działania może być sytuacja, kiedy czytasz numer telefonu, by zapamiętać go na kilka sekund potrzebnych do wybrania go na telefonie.
- Pamięć długotrwała przechowuje informacje potrzebne w przyszłości, takie jak wydarzenia z przeszłości, czyli np. listę zadań wykonywanych w pracy czy datę urodzin najbliższych osób.
Wielu pacjentów doświadcza problemów z pamięcią po udarze, zwłaszcza w pierwszych tygodniach i miesiącach. Udar częściej wpływa na pamięć krótkotrwałą niż długotrwałą. Osoba nim dotknięta może mieć trudności z przypomnieniem sobie tego, co właśnie usłyszała, ale bez problemu przywoła wydarzenia sprzed wielu lat.
Problemy z pamięcią nie zawsze muszą być bezpośrednio związane z jej zaburzeniami. Często są wynikiem trudności z uwagą i koncentracją. Jeśli nie jesteś w stanie skupić się na tym, co słyszysz, trudniej będzie Ci to później zapamiętać. Również problemy ze snem, które mogą pojawić się po udarze, wpływają negatywnie na pamięć. Mózg potrzebuje snu, aby przenosić informacje z pamięci krótkotrwałej do długoterminowej. Problemy emocjonalne, takie jak lęk, mogą także utrudniać koncentrację, co często sprawia, że osoba ma wrażenie, jakby miała kłopoty z pamięcią.
Sygnały świadczące o problemach z pamięcią
Jeśli Twoja pamięć krótkotrwała jest zaburzona, możesz mieć trudności z:
- Zapamiętaniem tego, co ktoś Ci właśnie powiedział,
- Przypomnieniem sobie, co miałeś zamiar zrobić.
Jeśli zaburzenia dotyczą pamięci długotrwałej, możesz mieć trudności z:
- Przypomnieniem sobie ważnych dat lub terminów spotkań,
- Odnalezieniem miejsca, gdzie coś położyłeś,
- Przypomnieniem sobie czyjegoś imienia lub tego, co powiedział podczas ostatniego spotkania.
Boję się, że mam problemy z pamięcią – co robić?
Jeśli martwisz się, że Ty lub Twój bliski może mieć problemy z pamięcią, warto skonsultować się ze specjalistą. Diagnoza zaburzeń pamięci powinna być przeprowadzona przez neuropsychologa przy użyciu standaryzowanych testów. Pozwoli to dokładnie ocenić, czy oraz które aspekty pamięci zostały uszkodzone, a także jakie konsekwencje ma to dla codziennego funkcjonowania pacjenta.
Terapia zaburzeń pamięci polega na wypracowaniu z pacjentem strategii radzenia sobie w codziennym życiu, które będą dla niego najbardziej efektywne i pomocne.
