Jąkanie pojawia się u około 90% dzieci w wieku przedszkolnym. W przypadku zdecydowanej większości stanowi zjawisko rozwojowe i przemija samoistnie. Mówimy wtedy o tak zwanej rozwojowej niepłynności mowy, która pojawia się na skutek gwałtownego skoku rozwojowego związanego z nabywaniem słownictwa oraz tworzenia wypowiedzi złożonych. Objawia się wtedy przeważnie powtarzaniem sylab lub słów. Istnieje jednak niewielka grupa dzieci (około 5%), u której jąkanie się utrzymuje i/lub nasila.
Czynniki ryzyka
Badacze wyróżniają kilka czynników ryzyka utrzymania się jąkania. Należą do nich:
- płeć – chłopcy jąkają się częściej niż dziewczynki w stosunku 2:1;
- historia jąkania w rodzinie;
- opóźniony/przyspieszony rozwój mowy u dziecka;
- wiek dziecka (po ukończeniu 3 lat i 6 miesięcy);
- czas jaki upłynął od pojawienia się pierwszych objawów niepłynności mówienia (6-12 miesięcy).
Objawy jąkania
Jąkanie może objawiać się na kilka sposobów:
- Najłagodniejszą formą jest powtarzanie sylab lub całych słów, np. popopopoduszka, tam tam tam.
- Kolejnym etapem jest przeciąganie głosek, np. poooooduszka.
- Najsilniejszym objawem są tak zwane bloki, czyli trudność z wypowiedzeniem słów naznaczona napięciami.
- Blokom często towarzyszą również embolofazje, czyli współruchy, takie jak marszczenie brwi, gestykulacja.
Jak pomóc dziecku?
Co można zrobić, by pomóc dziecku, u którego jąkanie się utrzymuje i/lub nasila?
Konsultacja logopedyczna
Przede wszystkim warto skorzystać z konsultacji logopedycznej, w momencie gdy niepokoimy się płynnością mowy naszych dzieci.
Wskazówki w warunkach domowych
- Zadbaj o kontakt wzrokowy.
- Kontroluj tempo własnych wypowiedzi, zwolnij.
- Stosuj krótkie pauzy między wypowiedziami.
- Pozwól dziecku swobodnie wypowiadać myśli w dogodnym dla niego tempie.
- Nie narzucaj presji, dzieci często nie mają świadomości jąkania, uwagi takie jak ‘weź oddech’ czy ‘mów wolniej’ mogą spotęgować objawy jąkania oraz naruszyć pewność siebie dziecka.
- Nie wyręczaj dziecka w mówieniu, chyba że samo o to poprosi.
Weronika Dowżycka
