W temacie jąkania funkcjonuje wiele mitów. Jąkanie nie jest jeszcze w pełni poznanym zjawiskiem, jednak wiele kwestii zostało już udowodnionych w badaniach naukowych. Mimo to świadomość społeczna dotycząca jąkania jest bardzo niewielka, w związku z czym osoby z jąkaniem i ich rodziny zmagają się z różnymi przykrymi komentarzami. Aby temu zapobiec niezbędna jest edukacja. Celem tego artykułu jest przedstawienie błędnych założeń funkcjonujących w społeczeństwie i zestawienie z nimi faktów potwierdzonych w badaniach naukowych. Zapraszam do lektury! 🙂
MIT 1: Stres powoduje jąkanie
NIEPRAWDA. Jąkanie nie jest spowodowane stresem. Stres może jednak nasilać jąkanie.
MIT 2: Terapia jąkania polega tylko na upłynnianiu mowy.
NIEPRAWDA. Terapia jąkania nie polega tylko na uzyskiwaniu płynnej mowy. Owszem, istnieje wiele technik terapeutycznych, które sprawiają, że osoba z jąkaniem mówi płynnie (w nurcie terapeutycznym “mówienie bardziej płynne”). Natomiast istnieje również podejście oparte na “jąkaniu bardziej płynnym”, polegające na modyfikacji jego objawów. Klient poznaje techniki, dzięki którym mówi mu się łatwiej, bez napięcia. Dodatkowo skupiamy się na odczulaniu klienta na jąkanie, aby nabrał on do niego dystansu. Pracujemy nad zmianą postaw wobec jąkania i pokonujemy lęk przed mówieniem.
MIT 3: Każda osoba z jąkaniem nie lubi mówić.
NIEPRAWDA. Stosunek do mówienia to kwestia indywidualna. Jest wiele osób z jąkaniem, które uwielbiają mówić, nie tylko w gronie bliskich osób, ale również na większym forum.
MIT 4: Osoba jąka się, bo nie potrafi oddychać.
NIEPRAWDA. Jąkanie nie wynika z braku umiejętności oddychania. Trudności z oddechem mogą się jednak pojawić na skutek walki z jąkaniem. Jeśli osoba próbuje siłą zniwelować jąkanie, dochodzi do tzw. bloku, który charakteryzuje pojawienie się dodatkowego napięcia. Mogą temu towarzyszyć trudności z oddechem, jednak są one wtórne do jąkania.
MIT 5: Osoba z jąkaniem cały czas mówi niepłynnie.
NIEPRAWDA. Nikt z nas nie mówi w 100% płynnie lub niepłynnie. Należy też podkreślić, że jąkanie ma charakter zmienny: może się pojawiać i znikać (nawet na kilka tygodni). Może występować tylko w niektórych lub we wszystkich sytuacjach komunikacyjnych.
MIT 6: Rodzice są winni pojawieniu się jąkania u dziecka.
NIEPRAWDA. Czynniki, które decydują o pojawieniu się jąkania mają podłoże genetyczne i neurofizjologiczne. Rodzice nie są winni pojawieniu się jąkania.
MIT 7: Nie można rozmawiać z dzieckiem o jąkaniu.
NIEPRAWDA. Największym wrogiem jest tabu. Wiele dzieci jest świadomych swoich trudności w mówieniu, w związku z czym, może się u nich wykształcić negatywna postawa wobec własnego jąkania. Warto o tych trudnościach porozmawiać z dzieckiem, aby łatwiej mu było poradzić sobie z jąkaniem na poziomie emocjonalnym.
MIT 8: Jąkanie można wyleczyć.
NIEPRAWDA. Jąkanie nie jest chorobą, nie istnieje na nie lek. Jednak dzięki terapii logopedycznej można nauczyć się technik, dzięki którym klientowi będzie mówiło się łatwiej i bez napięcia.
MIT 9: Osoby z jąkaniem są mniej inteligentne.
NIEPRAWDA. Badania naukowe nie wykazały żadnej zależności pomiędzy inteligencją a jąkaniem.
MIT 10: Powiedzenia typu “mów powoli”, “oddychaj spokojnie” są pomocne.
NIEPRAWDA. Tego typu “rady” nie pomagają w żaden sposób. Mogą też one nasilić stres, a wskutek tego trudności w mówieniu. Najbardziej pomocne jest cierpliwe i uważne słuchanie tego, co mówi osoba z jąkaniem. Nie należy również dokańczać i przerywać wypowiedzi danej osoby. Pozwólmy każdemu wypowiadać się w taki sposób, w jaki jest w stanie. 🙂
Bibliografia
- Jankowska-Szafarska L., Suligowska B, Kara R, Kupiec K. (red.) Życie z zacięciem. Integralny przewodnik po jąkaniu. Kraków: Wydawnictwo Edukacyjne. 2017.
- Jak mówić w szkole o jąkaniu? Podręcznik dla nauczycieli i logopedów (2012). Katowice: Centrum Logopedyczne
- https://www.logolab.edu.pl
