Niepłynności w mowie dziecka – czy to powód do niepokoju?

Terpia cditn

Wielu rodziców czeka na moment, w którym ich dziecko zacznie mówić. Jest to niewątpliwie czas w rozwoju malucha, na który rodzice czekają i cieszą się, gdy zaczynają pojawiać się pierwsze słowa. Czasem pociechy nabywają tak wiele wyrazów, że zaczynają zalewać nas swoimi opowieściami, a tempo ich mowy może być wówczas przyspieszone. Dzieci mają do powiedzenia bardzo dużo i wtedy mogą pojawić się niepłynności, które przypominają jąkanie. Jak rozpoznać, że moje dziecko się jąka?

 

Istnieje wiele objawów jąkania, jednak najbardziej popularnymi są przede wszystkim:

  • powtarzanie głosek np. dziecko zamiast powiedzieć buty, powie b-b-b-buty,
  • momenty ciszy w wypowiedzi dziecka,
  • obecność współruchów, m.in na twarzy dziecka,
  • występowanie strachu przed mówieniem, dziecko unika wypowiadania się a także kontaktu wzrokowego z rozmówcą,
  • wtrącanie do wypowiedzi dziecka dodatkowych dźwięków, np. yyyy, eee.
  • blokowanie się podczas wypowiadania się.

 

Warto przytoczyć czynniki, które mogą powodować jąkanie. Zbigniew Tarkowski wymienia aż cztery grupy, do których zalicza:

1) Czynniki lingwistyczne 

  • „rodzaj niepłynności mówienia,
  • długość wypowiedzi,
  • struktura fonetyczna,
  • struktura gramatyczna,
  • spójność semantyczna,
  • lokalizacja niepłynności.

 

2) Czynniki społeczne 

  • sytuacje komunikacyjne,
  • ranga słuchacza,
  • stres komunikacyjny,
  • rodzaj kontaktu,
  • bariery komunikacyjne,
  • odbiór wypowiedzi.

 

3) Czynniki biologiczne 

  • dziedziczność,
  • asymetria mózgowa,
  • dyskoordynacja oddechowo-artykulacyjno-fonacyjna,
  • stres biologiczny,
  • napięcie mięśniowe,
  • współruchy,
  • temperament.

4) Czynniki psychologiczne

  • obraz siebie i samoocena,
  • lęk,
  • frustracja,
  • stres psychologiczny,
  • złość i agresja,
  • poczucie winy (Tarkowski,2020,s.26)”.

 

Wszystkie wymienione wyżej czynniki w jakimś stopniu mają wpływ na to czy w mowie Twojego dziecka będą obecne zacięcia.

Pamiętać należy, że nie każda niepłynność jest powodem do niepokoju. Wymienia się fizjologiczną (naturalną niepłynność mówienia) oraz patologiczną niepłynność mowy.

  • Fizjologiczna niepłynność mowy – pojawia się w okolicach od 2. do 5. roku życia dziecka i obecna jest zwykle w sytuacjach stresowych. Jest ona czymś zupełnie naturalnym, kiedy dziecko ma bogaty zasób słownictwa oraz tworzy rozbudowane zdania.
  • Patologiczna niepłynność mowy – pojawia się po okresie intensywnego rozwoju językowego dziecka, której towarzyszą reakcje dodatkowe, takie jak np. wzmożone napięcie mięśniowe, współruchy, bloki itp.

 

Co może zrobić rodzic, by pomóc dziecku?

  • Pozwól dziecku swobodnie dokończyć jego wypowiedź, nie przerywaj mu i nie kończ za nie wypowiedzi.
  • Pozwól dziecku mówić we własnym tempie, nie pospieszaj go i cierpliwie wysłuchaj tego, co ma do powiedzenia.
  • Nie stosuj wobec dziecka kar za to, że się jąka. Nie zwracaj uwagi na niepłynność w jego mowie.
  • Nie zmuszaj dziecka do rozmowy lub prezentowania swoich umiejętności na forum publicznym.
  • Chwal dziecko za próby podejmowania rozmowy czy zabawy i ciesz się nawet z najdrobniejszych sukcesów.
  • Mów do dziecka językiem dostosowanym do jego możliwości. Staraj się mówić wolno i zrozumiale. Dziecko naśladuje Twój sposób mówienia.
  • Pozwól swojemu dziecku uczestniczyć w różnych zajęciach dodatkowych i nie chroń go nadmiernie. Dzięki temu poczuje akceptację i będzie czuło się bezpiecznie w swoim otoczeniu.
  • Zadbaj o to, by w domu każdy wypowiadał się po kolei. Dziecko musi mieć czas na swoją wypowiedź, nie może czuć się popędzane.
  • Mów do dziecka, komentuj sytuacje, które mają miejsce „tu i teraz”.
  • Zachowaj w miarę możliwości stały rytm dnia i unikaj pośpiechu oraz nagłej zmiany planów. 
  • Zaakceptuj jąkanie swojego dziecka. Pokaż mu, że mimo swoich trudności jest ważne i nie wykluczaj go ze względu na sposób mówienia.  Zaprowadź dziecko do specjalisty i pokaż, że inni też się czasami jąkają (Kamińska, 2010, s. 48).

 

Jeśli cokolwiek niepokoi Cię w mowie dziecka lub nie wiesz jak poradzić sobie z niepłynnościami – umów się na diagnozę logopedyczną. Profesjonalna diagnoza i skuteczna terapia pozwolą pozbyć się problemu, a także poznać techniki jak radzić sobie w przypadku niepłynności mowy.

Karolina Górska

 

Źródła:

Kamińska D. (2010). Wspomaganie płynności mowy dziecka – profilaktyka, diagnoza i terapia jąkania wczesnodziecięcego. Kraków: Impuls.

Okrasińska A., Tarkowski Z. (2020). Jąkanie w wieku szkolnym. Terapia metodą Tarkowskiego. Gdańsk: Harmonia Universalis.

Udostępnij:

Zobacz posty o podobnej tematyce
Porozmawiajmy o terapii mowy dzieci

Na podstawie wywiadów z rodzicami podczas badań okazuje się, że wielu logopedów wciąż popełnia te same błędy. Błąd 1. Nierzetelna diagnoza. Skrupulatna diagnoza to podstawa

Porozmawiajmy o karmieniu dziecka

Wielu rodziców popełnia te same błędy. Błąd#1 Brak decyzji o podcięciu wędzidełka języka u dziecka. Bez podcięcia wędzidełka języka, Twój maluch będzie miał problemy ze

Skip to content