Co może martwić osoby po udarze mózgu?
DIAGNOZA PROBLEMÓW POZNAWCZYCH PO UDARZE
W trakcie pobytu w szpitalu osoba, która przebyła udar powinna być zdiagnozowana pod kątem możliwego wystąpienia problemów poznawczych, tj. problemów wynikających z nieprawidłowego działania określonych funkcji mózgu. Niektóre z tych problemów mogą nie ujawniać się na oddziale
i zostają zauważone przez pacjenta lub bliskich dopiero po wyjściu ze szpitala. W takim wypadku funkcjonowanie poznawcze osoby powinno być poddane ocenie przez specjalistę. Badanie pomoże dowiedzieć się więcej na temat problemów, z którymi boryka się pacjent oraz dlaczego
one wystąpiły. Badanie funkcji poznawczych zazwyczaj przeprowadzane jest przez neuropsychologa. Podczas badania pacjent oraz rodzina odpowiada na szereg pytań związanych z funkcjonowaniem Chorego i historią Jego choroby oraz przeprowadzane są testy neuropsychologiczne. Wyniki badania powinny zostać wytłumaczone pacjentowi i jego najbliższym.
RODZAJE PROBLEMÓW POZNAWCZYCH PO UDARZE
Istnieje kilka rodzajów problemów poznawczych mogących pojawić się po udarze. Do trudności, które mogą pojawić się po udarze należą:
– problemy z koncentracją,
– problemy z pamięcią,
– problemy z planowaniem i rozwiązywaniem problemów,
– problemy z zauważaniem przedmiotów leżących po lewej lub prawej stronie ciała,
– problemy z poruszaniem się lub kontrolowaniem ruchów ciała,
– problemy z poruszaniem się po domu i odnajdowaniem drogi,
– dezorientacja i zaprzeczanie objawom, które zauważa rodzina,
– problemy z rozpoznawaniem przedmiotów lub dobrze znanych osób,
– problemy z radzeniem sobie z emocjami.
Niektóre z tych trudności mogą martwić Chorego i rodzinę. Doświadczanie trudności po udarze
nie znaczy, że objawy będą stale się pogarszać. W przeciwieństwie do innych chorób mózgu, np. demencji, które pogarszają się wraz z upływem czasu, problemy poznawcze po udarze zazwyczaj łagodnieją.
CO MOŻESZ ZROBIĆ JEŚLI DOŚWIADCZASZ PROBLEMÓW POZNAWCZYCH PO UDARZE?
- Spróbuj poszukać pomocy
Jeśli uważasz, że możesz doświadczać niektórych z opisanych problemów, pierwszą rzeczą, którą powinieneś zrobić, jest rozmowa z lekarzem rodzinnym. Lekarz powinien sprawdzić czy jest coś jeszcze, co może powodować Twoje problemy, np. infekcja lub skutki uboczne leków.
Depresja, lęk i problemy ze snem są powszechne po udarze i mogą powodować, że gorzej radzisz sobie z zadaniami w życiu codziennym. Jeśli więc czujesz się przygnębiony, niespokojny lub masz trudności ze snem, poinformuj o tym swoją rodzinę i lekarza.
Ludziom, w tym lekarzom, łatwo jest zapomnieć, że istnieją skutki udaru, których nie widać.
Nie czekaj więc, aż zostaniesz o nie zapytany. Wyjaśnij, w jaki sposób Twoje problemy wpływają
na Ciebie i zapytaj, jakie wsparcie możesz uzyskać.
- Nie bądź dla siebie zbyt surowy
Problemy poznawcze po udarze nie są czymś, co można kontrolować. Uzbrój się w cierpliwość.
Nie jesteś gorszy, nawet jeśli możesz się tak czuć.
Daj sobie więcej czasu na załatwienie spraw i nie oczekuj od siebie zbyt wiele. Udar mózgu
to poważny stan, który wymaga diagnozy i rehabilitacji, w taki sam sposób, w jaki potrzebna jest rehabilitacja po innym rodzaju urazu fizycznego – takim jak, np. złamana noga.
- Zadbaj o wystarczającą ilość odpoczynku
Zmęczenie jest bardzo powszechne po udarze. Może ono jeszcze bardziej utrudnić koncentrację lub zapamiętywanie rzeczy. Zaplanuj swój dzień tak, aby zrównoważyć obowiązki z odpoczynkiem. Pamiętaj, że możesz nie być w stanie żyć w takim samym tempie jak wcześniej – przynajmniej nie na początku. Rób przerwy, kiedy tego potrzebujesz i upewnij się, że dobrze się wysypiasz w nocy.
- Znajdź swój sposób na relaks
Twój umysł potrzebuje odpoczynku tak samo jak twoje ciało. Nawet drobne rzeczy, takie jak pójście na krótki spacer, słuchanie muzyki lub chwila spokoju dla siebie w innym pokoju, mogą pomóc uspokoić umysł.
- Bądź aktywny
Bycie aktywnym może pomóc w problemach poznawczych. Może również pomóc w problemach emocjonalnych, takich jak obniżony nastrój i niepokój. Pamiętaj, że ruch to nie tylko ćwiczenia
na siłowni – ogrodnictwo, zabawa z dziećmi lub wnuczkami i spacery też się do niego zaliczają!
- Mów ludziom, co się z Tobą dzieje
Problemy poznawcze nie są powodem do wstydu. Powiedz o nich rodzinie i znajomym. Wyjaśnienie, co się z Tobą dzieje i w jaki sposób ktoś może pomóc, ułatwi życie Wam obojgu. Może to obejmować powolne mówienie lub zapisywanie rzeczy. Zapobiegnie to również obrażaniu się, jeśli o czymś zapomnisz lub się rozproszysz.
WSKAZÓWKI DLA RODZINY I PRZYJECIÓŁ
Ustalenie, jak pomóc komuś z problemami poznawczymi, może być trudne. Oto kilka wskazówek, które mogą Ci pomóc.
- Bądź cierpliwy
Ktoś z trudnościami poznawczymi może potrzebować więcej czasu, aby Ci odpowiedzieć lub wykonać zadanie. Może to być frustrujące, jeśli próbujesz Mu pomóc. Pozwól swojemu bliskiemu robić rzeczy w swoim czasie. Jeśli coś Cię niepokoi, wyjaśnij problem na spokojnie i skup się na tym, co oboje możecie zrobić, aby było lepiej.
- Motywuj
Wykonuj ćwiczenia terapeutyczne ze swoim bliskim. Pomyśl nad sposobami, w jakie możesz sprawić, aby były bardziej interesujące i zabawne. Zwykłe domowe czynności, takie jak gotowanie czy robienie zakupów mogą być dobrym sposobem na ćwiczenie funkcji poznawczych. Jeśli postęp w ćwiczeniach jest powolny, Choremu łatwo jest pomyśleć, że jego stan nigdy się nie poprawi. Pomóż Mu, świętując wszystkie Jego sukcesy, nawet najmniejsze!
- Udzielaj informacji w odpowiedni sposób
Jeśli Twój bliski ma trudności z koncentracją lub zapamiętywaniem rzeczy, możesz pomóc, udzielając informacji w sposób, który ułatwi Mu ich przyswojenie, w tym:
– podziel zadania na poszczególne etapy
– dawaj proste instrukcje: wymieniaj zadania pojedynczo, zamiast jako listę rzeczy do zrobienia
– bądź zwięzły: osobie po udarze może być trudno śledzić 20-minutowy monolog dotyczący Twojego dnia – swoją opowieść możesz zacząć od najważniejszych informacji, a potem opowiedzieć o czymś bardziej szczegółowo.
- Nie rób wszystkiego za Chorego
To naturalne, że chcesz pomóc, ale lepiej jest pomóc komuś zrobić coś samodzielnie, niż zrobić wszystko za Niego. Więc jeśli, np. Twój bliski zapyta Cię, jaki jest dzień, zasugeruj, aby spojrzał na telefon, aby się dowiedzieć (oczywiście w niearogancki sposób). Możesz Mu też pomóc, przygotowując zadanie, takie jak rozłożenie potrzebnych rzeczy. Posprzątaj dom. Twój bliski może być w stanie samodzielnie się ubrać lub zrobić kanapkę, jeśli ma potrzebne rzeczy i wolną przestrzeń.
