W terapii jąkania wczesnodziecięcego można zastosować metody pośrednie (współpraca z otoczeniem dziecka) oraz bezpośrednie (oparte na współpracy z maluchem). Jednym z programów terapeutycznych wykorzystujących metody pośrednie i bezpośrednie jest program Palin PCI (z ang. parent-child interaction).
Jaki jest cel terapii jąkania wczesnodziecięcego
Najważniejszym celem terapii według programu Palin PCI jest zmniejszenie wpływu, jaki jąkanie wywiera na dziecko i jego rodzinę. Ponadto staramy się stworzyć warunki sprzyjające poprawie płynności w mowie dziecka a także zwiększamy świadomość i wiedzę rodziców na temat jąkania. Rodzice stają się partnerami logopedy w procesie terapeutycznym malucha. To rodzice są ekspertami od swoich dzieci i to rodzice (wraz z pomocą logopedy) wyznaczają cele terapii. W trakcie programu rodzice wraz z dzieckiem spotykają się z logopedą w gabinecie przez okres 6 tygodni z częstotliwością jednego spotkania w tygodniu. Następnie przechodzimy na czas utrwalania nawyków w domu, który również trwa 6 tygodni. Po okresie utrwalania nawyków w warunkach domowych następuje okres tzw. monitoringu.
Program obejmuje wprowadzanie różnorodnych technik interakcyjnych i rodzinnych.
Strategie interakcyjne skoncentrowane są na zmianę w sposobie interakcji między rodzicami a dzieckiem. Wśród strategii interakcyjnych możemy wyróżnić:
- umożliwienie dziecku przejmowania inicjatywy w zabawie
- dostosowywanie języka do możliwości dziecka
- zwracanie uwagi na tempo mówienia opiekunów
- stosowanie pauz
- wprowadzenie równowagi pomiędzy komentowaniem a zadawaniem pytań.
Strategie rodzinne natomiast skupione są na zmianie warunków istniejących w otoczeniu dziecka. Nierzadko wprowadza się zmiany w rytmie życia danej rodziny. Oprócz tego w zakresie strategii rodzinnych pracujemy nad radzeniem sobie z trudnymi zachowaniami dziecka (jeśli występują), uczymy się otwarcie mówić o jąkaniu w środowisku domowym, a także zwracamy uwagę na sen i budujemy poczucie wartości u malucha.
Indywidualne dobieranie strategii terapii
Należy jednak pamiętać, że strategie dobiera się do potrzeb konkretnej rodziny. Zadaniem neurologopedy jest tutaj podążanie za potrzebami rodziców dziecka. Nie wszystkie strategie będą wprowadzane w danej rodzinie.
Jeśli metody pośrednie okażą się w danym przypadku niewystarczające, logopeda wprowadza techniki oparte na bezpośredniej pracy z dzieckiem. Wśród tych technik możemy wyróżnić:
- mowę żółwikową, polegającą na zwolnieniu tempa mówienia i przedłużaniu samogłosek
- mowę samolocikową, której celem jest nauka delikatnego startu mowy
- mowę autobusikową, której celem jest nauka stosowania pauz podczas mówienia.
Przedstawione wyżej techniki oparte na bezpośredniej pracy z dzieckiem utrzymywane są w nurcie mówienia bardziej płynnego. Należy jednak pamiętać, że terapię dzieci możemy prowadzić również z zastosowaniem technik z drugiego nurtu terapeutycznego (jąkanie bardziej płynne – więcej o tym w poprzednim artykule – TU MOŻNA DAĆ ODNOŚNIK DO MOJEGO POPRZEDNIEGO ARTYKUŁU).
Bibliografia
Kelman E., Nicholas A. (2013). Praktyczna interwencja w jąkaniu wczesnodziecięcym. Gdańsk: Harmonia Universalis
